Donuk Omuz (Adeziv Kapsülit) Sendromu: Nedenleri, Belirtileri ve Egzersizleri

Anahtar Bilgiler

• Sinsi Başlangıç: Donuk omuz, bir gecede ortaya çıkmaz. Genellikle hafif bir ağrı ile başlar ve aylar içinde omuz hareketlerinin neredeyse tamamen kilitlendiği bir duruma evrilir.
• Üç Evreli Süreç: Hastalık tipik olarak üç evreden geçer: Yangı (Donma), Donuk (Kilitlenme) ve Çözülme. Toplam iyileşme süreci tedavi edilmezse 2 yıla kadar uzayabilir.
• Risk Grupları: Özellikle diyabet (şeker hastalığı) ve tiroid problemi olan hastalarda risk çok daha yüksektir. Ayrıca omuz travması veya ameliyatı sonrası hareketsiz kalanlarda sık görülür.
• Gece Ağrısı: En belirgin özelliklerinden biri, geceleri artan ve hastayı uyandıran şiddetli omuz ağrısıdır.
• Tedavinin Temeli Hareket: İlaçlar ağrıyı hafifletse de, donuk omuzu çözen asıl tedavi, sabırla ve düzenli yapılan germe egzersizleri ve fizik tedavidir. “Acı yoksa kazanç yok” kuralı burada geçerli değildir; nazik ve sürekli germe esastır.

---

Sabah uyandınız, rafın üstündeki bardağa uzanmak istediniz ama kolunuz kalkmıyor. Arabanızı park ederken geriye dönüp bilet almak imkansız hale gelmiş. Ya da en basiti, saçınızı taramak veya sırtınızı kaşımak işkenceye dönüşmüş. Omuz ekleminiz sanki içeriden kilitlenmiş, donmuş gibi… Tıbbi adıyla Adeziv Kapsülit, halk arasındaki adıyla Donuk Omuz, yaşam kalitesini ciddi şekilde düşüren, sabır ve disiplin gerektiren bir süreçtir.

Bir beyin ve sinir cerrahı olarak, kas-iskelet sistemi ağrılarının kişinin psikolojisini ve günlük yaşamını nasıl altüst ettiğini çok iyi biliyorum. Donuk omuz, sadece mekanik bir sorun değil, aynı zamanda vücuttaki enflamasyonun (yangının) bir işaretidir. “İnsanların en hayırlısı, insanlara faydalı olandır” ilkesiyle, bu rehberde size bu kilitli kapıyı nasıl açacağınızı, hastalığın evrelerini ve evde uygulayabileceğiniz en etkili egzersizleri bilimsel temelleriyle anlatacağım.

Donuk Omuz (Adeziv Kapsülit) Nedir?

Omuz ekleminiz, vücudun en hareketli eklemidir. Bu eklemi bir arada tutan, bağlardan oluşan esnek bir kılıf vardır; buna eklem kapsülü denir. Sağlıklı bir omuzda bu kapsül esnektir ve kolun her yöne dönmesine izin verir.

Donuk omuzda ise bu kapsül iltihaplanır, kalınlaşır ve sertleşir (fibrozis). Kapsülün içindeki kayganlaştırıcı sıvı (sinovyal sıvı) azalır. Sonuç olarak, kapsül omuz başını sıkıca sarar (adezyon/yapışıklık), adeta bir “vakum” etkisi yaratır ve hareket etmesini engeller.

Neden Olur? Risk Faktörleri Nelerdir?

Donuk omuzun kesin nedeni her zaman net değildir (idyopatik), ancak bazı faktörler riski ciddi oranda artırır:

1. Diyabet (Şeker Hastalığı): Bu hastalığa yakalanma riski diyabetlilerde %10-20 daha fazladır. Yüksek kan şekeri, kolajen yapısını bozarak kapsülün sertleşmesine neden olabilir.
2. Tiroid Hastalıkları: Hem hipotiroidi (az çalışma) hem de hipertiroidi (çok çalışma) riski artırır.
3. Hareketsizlik (İmmobilizasyon): Omuz travması, kırık, felç (inme) veya meme kanseri ameliyatı gibi nedenlerle kolun uzun süre hareketsiz kalması kapsülün daralmasına yol açar.
4. Yaş ve Cinsiyet: 40-60 yaş arası bireylerde ve kadınlarda daha sık görülür.

Hastalığın Seyri: Üç Mevsim

Donuk omuz, genellikle birbirini takip eden üç evrede ilerler. Hangi evrede olduğunuzu bilmek, tedavi beklentilerinizi yönetmek için önemlidir.

Genellikle doktor muayenesi yeterlidir. Doktorunuz kolunuzu hem kendisi hareket ettirmeye çalışır (pasif hareket) hem de sizden hareket ettirmenizi ister (aktif hareket). Donuk omuzda her iki durumda da kısıtlılık vardır. (Örneğin, yırtık varsa doktor kolunuzu kaldırabilir ama siz kaldıramazsınız; donuk omuzda ise doktor da kolunuzu kaldıramaz çünkü eklem kilitlidir). Röntgen veya MR, diğer sorunları (kırık, artrit) elemek için istenebilir.

Evde Uygulayabileceğiniz En Etkili 4 Egzersiz

Tedavinin altın standardı fizik tedavidir. Ancak klinikte yapılanlar kadar, evde her gün düzenli yapacağınız egzersizler de hayati önem taşır.

ÖNEMLİ UYARI: Egzersizleri yapmadan önce omzunuzu 10-15 dakika sıcak havlu veya sıcak su torbası ile ısıtmak kasları gevşetir. Egzersiz sırasında hafif bir gerilme acısı normaldir, ancak keskin ve yırtıcı bir ağrı hissederseniz hemen durun.

1. Sarkaç (Pendulum) Egzersizi

Bu hareket, kapsülü nazikçe esnetmek ve eklem aralığını açmak için en güvenli başlangıçtır.

• Nasıl Yapılır: Sağlam kolunuzla bir masadan destek alın. Ağrıyan kolunuzu aşağıya doğru tamamen serbest bırakın (sallansın).
• Hareket: Vücudunuzun ağırlığını kullanarak kolunuzu nazikçe daireler çizerek sallayın. Önce saat yönünde, sonra tersine. Daireleri yavaşça büyütün.
• Doz: Günde 3 kez, her yöne 10 tur.

2. Havlu ile Germe (İç Rotasyon)

Sırta uzanma hareketini (iç rotasyon) geri kazanmak için en etkili egzersizdir.

• Nasıl Yapılır: Bir havluyu veya sopayı sağlam elinizle omzunuzun üzerinden, ağrıyan elinizle ise belinizin arkasından tutun.
• Hareket: Sağlam elinizle havluyu yukarı doğru çekerek, ağrıyan kolunuzun sırtınızda yukarı doğru kaymasını sağlayın. Gerilme hissettiğiniz noktada durun.
• Süre: 10-20 saniye bekleyin. Günde 10-20 tekrar.

3. Parmak Merdiveni (Fleksiyon)

Kolu öne ve yukarı kaldırma kapasitesini artırır.

• Nasıl Yapılır: Yüzünüzü bir duvara dönün. Ağrıyan kolunuzun parmak uçlarını duvara değdirin.
• Hareket: Parmaklarınızı bir merdiven tırmanır gibi yavaşça duvarda yukarı doğru yürütün. Vücudunuzla duvara yaklaşarak omzunuzu esnetin. Ağrı sınırına gelince durun.
• Süre: O pozisyonda 10 saniye bekleyin. Günde 10-20 tekrar.

4. Çapraz Vücut Germe

Omuz kapsülünün arka kısmını esnetir.

• Nasıl Yapılır: Ağrıyan kolunuzu göğsünüzün önünden çapraz bir şekilde karşı tarafa uzatın.
• Hareket: Sağlam elinizle, ağrıyan kolunuzun dirseğinden tutarak nazikçe kendinize doğru bastırın.
• Süre: 15-20 saniye bekleyin. Günde 10-20 tekrar.

Tedavide Bütüncül Yaklaşım: Sadece Egzersiz Yetmez

Donuk omuz bir enflamasyon (yangı) durumudur. Bu nedenle vücuttaki genel enflamasyonu düşürmek, iyileşme sürecini hızlandırır.

1. Anti-Enflamatuar Beslenme: Şeker ve işlenmiş gıdalardan uzak durun. Bunlar dokuların sertleşmesini (glikasyon) artırır. Zerdeçal, zencefil, yağlı balıklar ve yeşil sebzeler tüketin.
2. Kortizon Enjeksiyonları: Şiddetli ağrı ve donma evresinde, doktorunuz eklem içine kortizon iğnesi yapmayı önerebilir. Bu, enflamasyonu hızla baskılayarak ağrıyı azaltır ve fizik tedaviye olanak tanır.
3. Fizik Tedavi: Ultrason, TENS ve manuel terapi gibi yöntemlerle kapsülün esnekliği artırılır.

Donuk omuz, sabrınızı sınayan zorlu bir süreçtir. Ancak unutmayın, bu kalıcı bir sakatlık değildir. “Çözülme” evresi mutlaka gelecektir. Sizin göreviniz, doğru egzersizler ve yaşam tarzı değişiklikleriyle bu süreci hızlandırmak ve omuz ekleminizi donukluktan kurtarıp tekrar özgürlüğüne kavuşturmaktır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

1. Donuk omuz kendiliğinden geçer mi?

Evet, teknik olarak kendi kendine sınırlayan bir hastalıktır. Ancak tedavi edilmezse bu süreç 2-3 yıl sürebilir ve omuz hareketlerinde kalıcı kısıtlılıklar kalabilir. Tedavi, süreci kısaltmak ve tam hareket açıklığını geri kazanmak için şarttır.

2. Sıcak mı soğuk mu uygulamalıyım?

Genel kural şudur: Egzersizden önce SICAK (kasları ve kapsülü gevşetmek için), egzersizden sonra SOĞUK(oluşabilecek yangıyı ve ağrıyı azaltmak için).

3. Zorlarsam kapsül yırtılır mı?

Kontrollü germe egzersizleri ile kapsülü yırtmak zordur ancak aşırı ve ani zorlamalar (biri kolunuzu aniden çekerse) doku hasarına ve ağrının artmasına neden olabilir. Hareketler her zaman yavaş ve kontrollü olmalıdır.

4. Ameliyat gerekir mi?

Vakaların %90’ı cerrahiye gerek kalmadan fizik tedavi ve egzersizle iyileşir. Sadece çok inatçı ve uzun süreli vakalarda, kapalı ameliyatla (artroskopi) kapsülün gevşetilmesi gerekebilir.

5. Diğer omzumda da olur mu?

Bir omzunda donuk omuz geçirenlerin, diğer omuzlarında da bu sorunu yaşama riski %6 ile %17 arasındadır. Ancak aynı omuzda tekrar etmesi nadirdir.

Eklem Sağlığınızı ve Hareket Özgürlüğünüzü Destekleyin

Donuk omuz tedavisinde fiziksel egzersizlerin yanı sıra, eklem içi yapıları ve genel enflamasyonu yönetmek için doğru takviyeler süreci destekleyebilir.

• Dr.Şen Glukozamin Kondroitin Sülfat:
  • İçerik: Glukozamin, Kondroitin, Kolajen Tip II, Zerdeçal, Akgünlük, Magnezyum.
  • Kullanım Amacı: Donuk omuz bir eklem kapsülü sorunudur. Bu formül, eklem sağlığını desteklerken içerdiği güçlü anti-enflamatuarlar (Zerdeçal ve Akgünlük) ile omuzdaki yangıyı azaltmaya yardımcı olur.
• Dr.Şen Ardıç Yağlı Kremi:
  • İçerik: Ardıç, Okaliptüs, Nane ve Biberiye yağları.
  • Kullanım Amacı: Egzersiz öncesi ve sonrası omuz bölgesine masaj yaparak uygulamak için idealdir. Kan dolaşımını artırır, kasları ısıtır ve gevşetir, ağrıyı hafifleterek hareket kabiliyetini artırır.
• Dr. Şen Omega-3 Koenzim Q10:
  • İçerik: Omega-3 (EPA ve DHA).
  • Kullanım Amacı: Sistemik enflamasyonla (özellikle diyabetik hastalarda) mücadele etmek için temel destektir. Enflamasyonun azalması, kapsülün sertleşme sürecini yavaşlatabilir.

Kesinlikle İçermez! Tüm ürünlerimiz renklendirici, yapay aroma, tatlandırıcı ve koruyucu maddeler kullanılmadan üretilmiştir. Gluten, buğday, maya, soya ve süt ürünleri gibi potansiyel alerjenleri barındırmaz.

Saklama Koşulları ve Uyarılar: Lütfen her ürünün kendi ambalajı üzerindeki saklama koşulları ve uyarılar bölümünü dikkatlice okuyunuz. Genel olarak ürünler çocukların ulaşamayacağı yerlerde, 25°C’nin altındaki oda sıcaklığında, direkt güneş ışığından korunarak saklanmalıdır. Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçmez. Hastalık veya ilaç kullanımı durumlarında doktorunuza danışınız.

*Reklam ve ürün tanıtımı içerir.