Soğuk İçecekler ve Dondurma Boğaz Ağrısı Yapar mı? Yıllardır Süren Tartışmaya Bilimsel Son Nokta

Anahtar Bilgiler

• Hastalığın Nedeni Isı Değil, Patojendir: Boğaz ağrısı, farenjit ve bademcik iltihabı gibi hastalıkların asıl nedeni soğuk veya sıcak değil; virüsler ve bakteriler gibi mikroorganizmalardır. Dondurma veya soğuk su, bu mikropları içermez.
• Soğuğun Fizyolojik Etkisi “Vazokonstriksiyon”dur: Soğuk bir gıda boğaz mukozasına temas ettiğinde, bölgedeki kan damarları geçici olarak büzülür (vazokonstriksiyon). Bu, kan akışının anlık olarak azalmasına neden olur.
• Bağışıklık Zafiyeti Teorisi: Efsanenin ardındaki tek bilimsel dayanak, azalan kan akışının, o bölgeye ulaşan bağışıklık hücrelerinin sayısını anlık olarak düşürebileceği teorisidir. Ancak bu etki, sağlıklı bir bireyde hastalığa neden olacak kadar uzun ve etkili değildir. Vücut, sıcaklığını hızla dengeleyerek kan akışını normale döndürür.
• Soğuk, Düşman Değil Dost Olabilir: Paradoksal olarak, soğuk uygulaması mevcut bir boğaz ağrısı için faydalı olabilir. Tıpkı burkulan bir bileğe buz torbası uygulamak gibi, dondurma veya soğuk içecekler iltihaplı (enflame) boğaz dokusundaki şişliği (ödemi) azaltır, sinir uçlarını uyuşturarak ağrıyı hafifletir (analjezik etki). Bademcik ameliyatı sonrası dondurma önerilmesinin sebebi budur.
• Gerçek Yaz Hastalıkları Sebepleri Farklıdır: Yazın görülen boğaz ağrılarının arkasında genellikle klimaların kuruttuğu hava, ani sıcaklık değişimleri (içeriden dışarıya), kalabalık havuzlar ve Enterovirüsler gibi yaz aylarında daha aktif olan virüsler bulunur.
• Kişisel Hassasiyet Önemlidir: Bazı kişilerde soğuk, boğazda bir hassasiyet veya öksürük refleksini tetikleyebilir. Bu, hastalığa neden olduğu anlamına gelmez, sadece o kişinin mukozasının soğuğa karşı daha reaktif olduğunu gösterir.
• Önemli Olan Bağışıklık Sistemidir: Hastalıklara karşı asıl savunma kalkanımız, güçlü bir bağışıklık sistemidir. Dengeli beslenme, yeterli uyku ve stresten uzak durmak, soğuk bir şeyler yiyip içmekten çok daha belirleyici faktörlerdir.

Ağustos ayının dördü, Osmaniye’nin sıcağı Çukurova’nın bereketli toprakları üzerinde tüm ağırlığıyla hissedilirken, zihinlerde canlanan tek bir hayal vardır: Buz gibi bir bardak su, serin bir meşrubat veya bir top dondurma. Bu basit zevkler, yazın bunaltıcı etkisine karşı birer vaha gibidir. Ancak tam o serinliğe uzanacakken, hafızamızın derinliklerinden gelen o tanıdık ses, bir an duraksamamıza neden olur: “Sakın içme, boğazın şişer, hasta olursun!” Bu, annelerimizden ninelerimize, nesiller boyunca aktarılan, adeta bir toplum hafızası haline gelmiş, sarsılmaz bir inanıştır. Peki, bu uyarının ardında yatan gerçeklik payı nedir? Soğuk bir lezzet, gerçekten de tek başına bizi yatağa düşürecek güce sahip midir? Yoksa bu, bilimsel gerçeklerin gölgesinde kalmış bir efsaneden mi ibarettir?
Bir Beyin, Sinir ve Omurilik Cerrahisi Uzmanı olarak, kariyerim boyunca insan vücudunun ne kadar hassas dengeler üzerine kurulu olduğunu ve bu dengelerin nasıl çalıştığını gözlemledim. Vücudumuz, bir dizi karmaşık fizyolojik tepkiyle kendini korur ve adapte eder. Soğuk bir maddenin boğazımızdan geçişi de böyle bir tepki zincirini tetikler. Ancak bu tepkinin doğrudan bir “hastalık yapıcı” etki olup olmadığını anlamak için, öncelikle boğaz ağrısının gerçek nedenlerini bilmemiz gerekir. Bu makalede, mikroskop altına alacağımız şey dondurmanın kendisi değil, onun vücudumuzla girdiği anlık etkileşim ve bu etkileşimin bağışıklık sistemimiz üzerindeki gerçek tesiridir.
“İnsanların en hayırlısı, insanlara faydalı olandır” ilkesinden hareketle, bu yaygın sağlık efsanesini tüm yönleriyle ele alacak, bilimsel kanıtları masaya yatıracak ve bu yıllardır süren tartışmaya nihai bir nokta koyacağız. Amacımız, korku ve endişe yerine bilgiyle hareket etmenizi sağlamak, böylece yazın keyfini çıkarırken sağlığınızı nasıl koruyacağınız konusunda bilinçli kararlar vermenize yardımcı olmaktır. Gelin, bu soğuk ve tatlı gerçeğin peşine düşelim.

Boğaz Ağrısının Gerçek Suçluları: Virüsler ve Bakteriler

Tartışmaya son noktayı koymanın ilk adımı, temel bir biyolojik gerçeği kabul etmektir: Hastalıkların nedeni fiziksel koşullar (sıcaklık, nem gibi) değil, patojen adı verilen hastalık yapıcı mikroorganizmalardır. Boğaz ağrısı, tıbbi adıyla farenjit, boğazın arka kısmındaki farenks dokusunun iltihaplanmasıdır (enflamasyon). Bu iltihaplanma, vücudun bir enfeksiyona karşı verdiği doğal bir savunma tepkisidir. Yani boğaz ağrısı hastalığın kendisi değil, bir belirtisidir.
Bu enfeksiyonun arkasındaki başrol oyuncuları ise ezici bir çoğunlukla virüsler ve daha az bir oranla bakterilerdir.

Viral Enfeksiyonlar: En Yaygın Neden

Boğaz ağrılarının yaklaşık %85-95’i virüslerden kaynaklanır. Bu virüsler, dondurma veya soğuk suyun içinde bulunmazlar; hasta bir kişinin öksürmesi, hapşırması veya konuşması sırasında havaya saçılan damlacıklar yoluyla ya da virüs bulaşmış yüzeylere dokunduktan sonra ellerimizi ağzımıza, burnumuza veya gözümüze götürmemizle bulaşırlar.

• Rhinovirüsler ve Coronavirüsler: “Nezle” veya “soğuk algınlığı” olarak bildiğimiz durumun en yaygın sorumlularıdır. Hafif ile orta şiddette boğaz ağrısına neden olurlar.
• Adenovirüsler: Soğuk algınlığına benzer belirtilerin yanı sıra konjonktivite (göz iltihabı) de neden olabilirler.
• İnfluenza Virüsü (Grip): Genellikle daha şiddetli seyreder ve boğaz ağrısına ek olarak yüksek ateş, kas ağrıları ve ciddi halsizlik gibi belirtilerle kendini gösterir.
• Epstein-Barr Virüsü (EBV): Öpücük hastalığı olarak da bilinen enfeksiyöz mononükleoza neden olur. Şiddetli boğaz ağrısı, bademciklerde beyaz lekeler ve lenf bezlerinde şişme ile karakterizedir.

Bakteriyel Enfeksiyonlar: Daha Az Yaygın ama Daha Ciddi

Boğaz ağrılarının daha küçük bir kısmından bakteriler sorumludur. Bunların en bilineni ve en önemlisi Streptococcus pyogenes (A Grubu Beta-Hemolitik Streptokok) bakterisidir.

• Strep Boğaz (Beta Enfeksiyonu): Bu enfeksiyon, özellikle çocuklarda daha sık görülür. Şiddetli boğaz ağrısı, yutkunma güçlüğü, yüksek ateş ve bazen mide bulantısı ile seyreder. Tedavi edilmediği takdirde akut romatizmal ateş (kalp romatizması) veya glomerülonefrit (böbrek iltihabı) gibi ciddi komplikasyonlara yol açabileceğinden, bakteriyel boğaz ağrılarının antibiyotik ile tedavisi şarttır.

Görüldüğü gibi, boğaz ağrısının arkasında her zaman bir mikrop vardır. Soğuk bir gıda veya içecek, bu mikropları barındırmaz ve sihirli bir şekilde vücudumuzda yaratmaz. O halde, “soğuk boğaz ağrısı yapar” inanışı nereden geliyor? Cevap, soğuğun vücudumuzda tetiklediği fizyolojik tepkilerde saklı.

Soğuğun Vücut Üzerindeki Fizyolojik Etkileri

Soğuk bir maddeyle temas ettiğimizde, vücudumuz sıcaklığını korumak için bir dizi otomatik tepki verir. Soğuk bir dondurma veya içecek boğazımızdan geçerken de benzer, ancak çok daha lokal ve geçici bir süreç işler.

Vazokonstriksiyon: Kan Damarlarının Büzülmesi

Bu sürecin merkezindeki kilit kavram vazokonstriksiyon‘dur. Soğuk, boğazın iç yüzeyini kaplayan mukoza tabakasındaki kılcal kan damarlarının geçici olarak büzülmesine, yani daralmasına neden olur. Bu, vücudun o bölgedeki ısı kaybını en aza indirmek için aldığı bir önlemdir. Vücudun herhangi bir yerine buz torbası koyduğunuzda cildinizin beyazlamasının nedeni de aynı mekanizmadır.

Bağışıklık Hücreleri ve Azalan Kan Akışı: Efsanenin Kökü

“Soğuk hasta eder” efsanesinin dayandığı tek zayıf bilimsel halka işte bu noktada ortaya çıkar. Bağışıklık sistemimizin askerleri olan beyaz kan hücreleri (lökositler), enfeksiyon bölgelerine kan dolaşımı yoluyla taşınır. Vazokonstriksiyon nedeniyle boğazdaki kan akışı anlık olarak azaldığında, teorik olarak o bölgeye ulaşan bağışıklık hücresi sayısı da geçici olarak düşer.
Bu teoriye göre, eğer tam da o anda boğazınızda sizi hasta etmeye hazır bir virüs veya bakteri pusuya yatmışsa, bu birkaç dakikalık “savunma zafiyeti” anı, patojenin tutunup çoğalmaya başlaması için bir fırsat penceresi yaratabilir. Yani, soğuk bir içecek doğrudan hastalığa neden olmaz, ancak zaten vücutta bulunan bir patojen için ortamı çok kısa bir süreliğine daha elverişli hale getirebilir.
Ancak bu, laboratuvar ortamında geçerli olabilecek bir teoridir. Gerçek hayatta, sağlıklı bir insanın vücudu bu durumu saniyeler veya dakikalar içinde tersine çevirir. Vücudun güçlü termoregülasyon (ısı dengeleme) mekanizması, boğazdaki sıcaklığı hızla normale döndürür, kan damarları tekrar genişler (vazodilatasyon) ve kan akışı normale döner. Bu etki, bir hastalığın başlamasına neden olacak kadar uzun veya şiddetli değildir.

Soğuk Havanın Etkisi vs. Soğuk Gıdanın Etkisi

Burada önemli bir ayrım yapmak gerekir. Kışın soğuk ve kuru havayı saatlerce solumak ile yazın ortasında birkaç yudum soğuk su içmek aynı şey değildir. Soğuk ve kuru hava, boğazdaki ve burundaki koruyucu mukoza tabakasını kurutabilir. Bu tabaka, mikropları yakalayan ve dışarı atan yapışkan bir bariyerdir. Kuruduğunda ise çatlar ve koruyuculuğunu yitirerek virüslerin dokulara girmesini kolaylaştırır. Soğuk bir içeceğin etkisi ise çok daha kısa sürelidir ve mukoza üzerinde böyle bir kurutucu etki yaratmaz.

Efsanenin Yıkılışı: Neden Soğuk Tek Başına Boğaz Ağrısı Yapmaz?

Bilimsel veriler ışığında, bu yaygın inanışı çürüten temel argümanları madde madde özetleyebiliriz:

1. Patojen Yoksa Hastalık Yoktur: Bir dondurma yediğinizde vücudunuza virüs veya bakteri almazsınız. Hastalık için önce mikrobun bulaşması gerekir.
2. Etki Süresi Çok Kısadır: Soğuğun neden olduğu vazokonstriksiyon etkisi, vücut sıcaklığı hızla bölgeyi ısıttığı için sadece birkaç dakika sürer. Bu süre, bağışıklık sisteminde anlamlı bir zafiyet yaratmak için yetersizdir.
3. Vücut Isısı Dengesi: Vücudumuz homeostaz, yani iç denge prensibiyle çalışır. 37°C’lik sabit vücut ısımız, boğazdan geçen birkaç saniyelik soğuk etkinin hızla nötralize edilmesini sağlar.
4. Mide Ortamı: Boğaza anlık temas eden soğuk gıda, mideye ulaştığında güçlü mide asidi ve vücut ısısıyla karşılaşır ve herhangi bir “soğukluk” etkisi kalmaz.

Aşağıdaki tablo, bu konudaki yaygın efsaneler ve bilimsel gerçekleri karşılaştırmaktadır.

Paradoksu Çözmek: Soğuk Ne Zaman ve Nasıl İyi Gelir?

Tartışmanın en ilginç noktası, soğuğun bir düşman olmaktan çıkıp, tam tersine bir dost ve tedavi yardımcısı haline geldiği durumlardır. Tıpta “kriyoterapi” adı verilen soğuk uygulaması, ağrı ve iltihap yönetiminde uzun yıllardır kullanılan bir yöntemdir.

Bademcik Ameliyatı (Tonsillektomi) Sonrası Dondurma Tedavisi

Bademcik ameliyatı olan hemen herkese doktorların ilk önerisi dondurma yemektir. Bu bir ödül değil, tıbbi bir gerekliliktir. Sebepleri şunlardır:

1. Kanama Kontrolü: Soğuk, ameliyat bölgesindeki kılcal damarlarda vazokonstriksiyon (büzülme) yaparak kanama riskini en aza indirir.
2. Ödem (Şişlik) Azaltma: Ameliyat bir travmadır ve vücut bu travmaya şişerek tepki verir. Soğuk, bölgedeki şişliğin azalmasına yardımcı olur, bu da yutkunmayı kolaylaştırır.
3. Ağrı Kesici (Analjezik) Etki: Soğuk, bölgedeki sinir uçlarını geçici olarak uyuşturarak ağrı hissini azaltır. Bu, özellikle ameliyat sonrası ilk günlerde hastanın konforu için çok önemlidir.
4. Beslenme ve Sıvı Alımı: Ameliyat sonrası katı gıda tüketimi zor olduğundan, dondurma hem besleyici hem de sıvı alımına katkı sağlayan, yutması kolay bir alternatiftir.

Mevcut Boğaz Ağrısını Hafifletmek

Aynı prensipler, bir enfeksiyona bağlı olarak gelişen boğaz ağrısı için de geçerlidir. Boğazınız ağrıdığında, bu bölgede bir iltihaplanma ve şişlik var demektir. Bu durumda soğuk bir şeyler yemek veya içmek:

• İltihaplı dokuyu rahatlatır ve şişliği azaltır.
• Ağrıyı geçici olarak dindirir.
• Yutkunmayı bir miktar kolaylaştırabilir.
• Sıvı alımını teşvik ederek vücudun susuz kalmasını önler.

Elbette bu, bir tedavi değildir; sadece belirtileri hafifleten (semptomatik) bir yaklaşımdır. Ancak boğaz ağrısı çekerken sıcak çay yerine soğuk su veya dondurma tercih etmek, sanılanın aksine daha fazla rahatlama sağlayabilir.

Yaz Aylarında Boğaz Ağrısının Gerçek Nedenleri Nelerdir?

Eğer suçlu dondurma değilse, neden yazın ortasında bu kadar çok insan boğaz ağrısı yaşıyor? Gerçek suçlular genellikle modern yaşam alışkanlıklarımız ve mevsime özgü çevresel faktörlerdir:

1. Klimalar: Klimalar, kapalı ortamdaki havanın nemini alarak kurutur. Bu kuru hava, burun ve boğaz mukozasını kurutarak koruyucu bariyer fonksiyonunu zayıflatır ve virüslere karşı daha savunmasız hale getirir.
2. Ani Sıcaklık Değişimleri: 40 derece sıcaklıktaki dış ortamdan aniden 20 dereceye ayarlanmış klimalı bir ortama girmek, vücudun adaptasyon mekanizmalarını zorlar ve termal bir şok yaratır. Bu durum, bağışıklık sistemini strese sokabilir.
3. Yaz Virüsleri (Enterovirüsler): Soğuk algınlığına neden olan bazı virüs aileleri (örneğin Enterovirüsler), kış aylarının aksine yazın daha aktif hale gelir. Özellikle el-ayak-ağız hastalığı gibi durumlar bu virüslerle ortaya çıkar ve ilk belirtisi genellikle boğaz ağrısıdır.
4. Kalabalık Ortamlar: Tatil beldeleri, oteller ve özellikle de kalabalık yüzme havuzları, mikropların kişiden kişiye kolayca yayılması için ideal ortamlardır. Klor, havuzdaki tüm mikropları öldürmeyebilir.
5. Alerjiler: Yaz ve bahar aylarında artan polenler, bazı kişilerde boğazda kaşıntı, gıcıklanma ve ağrıya neden olan alerjik reaksiyonları tetikleyebilir.

Özet ve Sonuç Paragrafları

Bilimsel verilerin ve fizyolojik gerçeklerin ışığında, yıllardır süren bu tartışmaya artık net bir son nokta koyabiliriz: Hayır, soğuk içecekler ve dondurma tek başlarına boğaz ağrısına veya herhangi bir enfeksiyona neden olmazlar. Hastalıkların asıl nedeni, çevremizde bulunan ve çeşitli yollarla vücudumuza giren virüsler ve bakterilerdir. Soğuk bir gıdanın boğazımızda yarattığı etki, kan damarlarını anlık olarak büzerek çok kısa süreli bir savunma zafiyeti yaratma potansiyeli taşısa da, bu etki sağlıklı bir bireyde hastalığa yol açacak düzeyde değildir.
Bu kadim efsanenin ardındaki belki de tek gerçek, soğuğun vücudun doğal dengesine anlık bir müdahale olması ve zaten zayıf düşmüş bir bağışıklık sisteminde veya hassas bir bireyde bardağı taşıran son damla olabilme ihtimalidir. Ancak asıl odaklanmamız gereken, bardağı taşıran o son damla değil, bardağın neden zaten ağzına kadar dolu olduğudur. Yetersiz uyku, stres, dengesiz beslenme ve hijyen eksikliği gibi faktörler bağışıklık sistemimizi zayıflatır ve bizi enfeksiyonlara karşı savunmasız bırakır. Paradoksal bir şekilde, soğuk uygulama, mevcut bir boğaz ağrısını ve iltihabını yatıştırmada tıbbi olarak kanıtlanmış faydalar sunar.
Sonuç olarak, yazın sıcak günlerinde içinizi ferahlatan bir dondurmadan veya buz gibi bir meşrubattan korkmanıza gerek yoktur. Önemli olan, genel sağlık durumunuza dikkat etmek, bağışıklık sisteminizi güçlü tutmak ve yaz aylarında boğaz ağrısına neden olan asıl suçlulara (klimalar, ani sıcaklık değişimleri, yaz virüsleri) karşı tedbirli olmaktır. Bilgiyle donanmış bir zihin, yersiz korkulardan arınır ve hayatın keyfini sağlıkla çıkarır.

Sıkça Sorulan Sorular (SSS)

Dondurma yedikten sonra neden boğazım ağrıyor gibi hissediyorum?

Bu hissin birkaç olası nedeni vardır ve genellikle gerçek bir enfeksiyon değildir. Birincisi, soğuğun kendisi boğazdaki sinir uçlarını uyararak geçici bir “ağrı” veya “hassasiyet” hissine neden olabilir; bu durum sıcaklık normale dönünce geçer. İkincisi, bazı dondurmalardaki yüksek şeker oranı, boğazda geçici bir tahrişe veya gıcığa yol açabilir. Üçüncüsü ise en olası senaryodur: Boğazınızda zaten belirti vermeyen, başlangıç aşamasında bir enfeksiyon vardır. Dondurma yedikten sonra bu hissi fark eder ve yanlışlıkla nedeni dondurma olarak yorumlarsınız. Bu bir tesadüf ve yanlış bir ilişkilendirmedir.

Soğuk algınlığı veya gripken dondurma yemek zararlı mıdır?

Hayır, tam tersine faydalı olabilir. Soğuk algınlığı veya grip sırasında boğazınız zaten iltihaplı ve ağrılıdır. Dondurma veya soğuk, püre kıvamındaki meyveler, iltihaplı dokuyu yatıştırır, şişliği azaltır ve ağrıyı geçici olarak dindirir. Ayrıca, iştahınızın azaldığı ve yutkunmanın zor olduğu bu dönemde hem kalori hem de sıvı almanın kolay bir yoludur. Süt ürünlerinin balgamı artırdığına dair inanış da çoğu kişi için bilimsel olarak kanıtlanmamıştır.

Yazın klima boğaz ağrısı yapar mı? Nasıl korunulur?

Evet, klima yaz aylarındaki boğaz ağrılarının en yaygın nedenlerinden biridir. Klima, çalıştığı ortamdaki havanın nemini alarak kurutur. Bu kuru hava, solunum yollarını ve boğazı kaplayan koruyucu mukoza tabakasını kurutur. Kuruyan mukoza, virüslere karşı daha savunmasız hale gelir. Korunmak için; klimayı çok düşük sıcaklıklara ayarlamaktan kaçının, doğrudan klimanın üflediği yerde durmayın, odada bir bardak su bulundurarak ortamın nemini bir miktar artırın ve gün içinde bol bol su için.

Bademcik ameliyatından sonra neden özellikle dondurma önerilir?

Bu, modern tıpta standart bir uygulamadır ve üç temel amaca hizmet eder: 1) Ağrı Kontrolü (Analjezi): Soğuk, sinir uçlarını uyuşturarak ameliyat sonrası ağrıyı doğal yoldan hafifletir. 2) Şişlik Kontrolü (Anti-enflamatuar): Soğuk, ameliyat bölgesindeki şişliği (ödemi) azaltır, bu da hastanın daha rahat yutkunmasını sağlar. 3) Kanama Kontrolü (Vazokonstriksiyon): Soğuk, bölgedeki küçük kan damarlarını büzerek ameliyat sonrası sızıntı şeklindeki kanama riskini azaltır.

Soğuk ve sıcağı art arda tüketmek boğaz için zararlı mıdır?

Sıcak bir içecekten hemen sonra çok soğuk bir şey tüketmek gibi ani ve aşırı sıcaklık değişimleri, diş minesi için zararlı olabileceği gibi, boğaz mukozasında da bir şok etkisi yaratabilir. Bu durum, hassas kişilerde tahrişe veya rahatsızlık hissine neden olabilir. Doğrudan bir hastalığa yol açmasa da, vücudun doğal dengesine saygı duymak ve bu tür aşırı zıtlıklardan kaçınmak genel olarak daha sağlıklıdır.

Boğaz ağrısını önlemek için en etkili yöntem nedir?

Boğaz ağrısını önlemenin en etkili yolu, soğuktan kaçınmak değil, enfeksiyonlara neden olan virüs ve bakterilerden korunmaktır. Bunun için temel kurallar şunlardır: Ellerinizi sık sık ve doğru bir şekilde sabunla yıkamak, hasta kişilerle yakın temastan kaçınmak, öksürürken veya hapşırırken ağzı bir mendille veya dirsek içiyle kapatmak ve en önemlisi, dengeli beslenme, yeterli uyku ve düzenli egzersiz ile bağışıklık sistemini güçlü tutmaktır.

Her boğaz ağrısında doktora gitmek gerekir mi?

Çoğu boğaz ağrısı viraldir ve birkaç gün içinde kendiliğinden geçer. Ancak boğaz ağrınıza 48 saatten uzun süren yüksek ateş, yutkunmada aşırı zorlanma, nefes almada güçlük, boyunda şişmiş lenf bezleri, ciltte döküntü veya bademcikler üzerinde beyaz-sarı iltihap lekeleri eşlik ediyorsa, bu bakteriyel bir enfeksiyonun (özellikle Strep boğaz) işareti olabilir. Bu durumda mutlaka bir hekime başvurmak gerekir.

Kaynaklar

1. Worral, G. J. (2011). Acute sore throat. Canadian family physician, 57(7), 791-794.
2. Eccles, R. (2002). An explanation for the seasonality of acute upper respiratory tract viral infections. Acta oto-laryngologica, 122(2), 183-191. DOI: 10.1080/00016480212140
3. Johnson, C., & Moore, M. (2008). Does ice cream and other dairy products increase mucus production in children with asthma?. Journal of the American Academy of Physician Assistants, 21(9), 52.
4. Brook, I. (2004). Acute pharyngitis. A review. The Journal of family practice, 53(12), 977-986.
5. Tate, A., & Tollefson, T. T. (2006). The role of cryotherapy in the postoperative tonsillectomy patient. Current opinion in otolaryngology & head and neck surgery, 14(6), 394-398. DOI: 10.1097/01.moo.0000244242.06733.bd
6. Shapiro, N. L., & Ko, A. B. (2008). Post-tonsillectomy diet: a survey of US-based otolaryngologists. Otolaryngology–Head and Neck Surgery, 138(2), 162-165. DOI: 10.1016/j.otohns.2007.10.033
7. Mäkinen, T. M., Juvonen, R., Jokelainen, J., Harju, T. H., Peitso, A., Bloigu, A., … & Hassi, J. (2008). Cold temperature and low humidity are associated with increased occurrence of respiratory tract infections. Respiratory medicine, 102(8), 1210-1217.

Gerçek Düşmanlara Karşı Kalkanınızı Güçlendirin

• Dr. Şen İmmünor
  • İçerik: Kara Mürver, Ganoderma Mantarı, Kolajen Tip II, Beta Glukan, C Vitamini, Çinko ve Selenyum.
  • Kullanım Amacı: Bu makalede de belirttiğimiz gibi, boğaz ağrısının asıl nedeni zayıf düşmüş bir bağışıklık sistemi ve patojenlerdir. İmmünor, içerdiği güçlü bileşenlerle bağışıklık sistemini destekler, vücut direncini artırır ve enfeksiyonlarla mücadeleye yardımcı olur.
• Dr. Şen Omega-3 Koenzim Q10
  • İçerik: Omega-3 (EPA ve DHA), Koenzim Q10 ve D3 Vitamini.
  • Kullanım Amacı: Omega-3 yağ asitleri, vücuttaki iltihaplanma (enflamasyon) süreçlerini dengelemeye yardımcı olan güçlü anti-inflamatuar özelliklere sahiptir. Bu, boğaz ağrısı gibi iltihaplı durumlarda vücudun doğal iyileşme sürecini destekler.
• Dr. Şen Multivitamin Multimineral
  • İçerik: C Vitamini, B kompleksi, D Vitamini, Çinko, Selenyum gibi bağışıklık sistemi için kritik öneme sahip vitamin ve mineraller.
  • Kullanım Amacı: Genel vücut sağlığını korumak ve bağışıklık sisteminin en iyi şekilde çalışması için gerekli olan temel mikro besinleri sağlar, böylece vücudu viral ve bakteriyel saldırılara karşı daha dirençli hale getirir.

Kesinlikle İçermez! Tüm ürünlerimiz renklendirici, yapay aroma, tatlandırıcı ve koruyucu maddeler kullanılmadan üretilmiştir. Gluten, buğday, maya, soya ve süt ürünleri gibi potansiyel alerjenleri barındırmaz. Ağır metallerden arındırılmıştır. Genetik olarak değiştirilmiş organizmalar (GDO) içermez. Şeker, tuz ve nişasta eklenmemiştir.

Saklama Koşulları ve Uyarılar: Lütfen her ürünün kendi ambalajı üzerindeki saklama koşulları ve uyarılar bölümünü dikkatlice okuyunuz. Genel olarak ürünler çocukların ulaşamayacağı yerlerde, 25°C’nin altındaki oda sıcaklığında, direkt güneş ışığından korunarak orijinal ambalajında saklanmalıdır. Takviye edici gıdalar normal beslenmenin yerine geçmez ve hastalıkların önlenmesi veya tedavi edilmesi amacıyla kullanılmaz. Hamilelik ve emzirme döneminde, ya da hastalık veya ilaç kullanımı durumlarında doktorunuza danışınız.
*Reklam ve ürün tanıtımı içerir.